Carta aberta ao señor Franco Grande

Río Anllóns. Imaxe de Manusemo

Estimado Señor: 

O motivo que me leva á ousadía de escribirlle é a profunda dor que me producen as súas palabras, na discrepancia co seu amigo X. M. Beiras polo apoio á loita en contra do proxecto mineiro de Corcoesto, pola razón -entendo fundamentada- da mesma.

Nacín en Corcoesto, un fermoso leito entre dous vellos montes deses que suavemente ondean debuxando a paisaxe da comarca de Bergantiños, agora ameazada polo proxecto mineiro a ceo aberto que pretende levar a cabo unha multinacional con sede en Vancouver (Canadá, como vostede sabe). Polo momento vivo aquí -sonlle un dos centos de afectados máis inmediatos e un dos moitos milleiros de sensibilizados, ao igual que o señor Beiras- inmerso nunha terrible pero non quieta espera ao tempo que se producen moitos acontecementos, algúns manifestamente en favor desa inminente destrución, outros parece que incomodamente en contra, froito dunha incansable loita social na que me honra ter parte.

Motivada por esa gravidade do asunto á que vostede se refire, esta loita da que eu lle falo líbrase en guerra de múltiples batallas nos distintos eidos: social, económico, financeiro, científico, xurídico, político... en virtude dos cales hai argumentacións suficientemente serias para definir un posicionamento contrario a este proxecto, do que vostede tamén podería formar parte en perfecta coherencia cos valores que representa a súa fecunda colleita.

A pesar do seu grande impacto, os xacementos mineiros ou enerxéticos (xa que menciona o petróleo) abastecen demandas da sociedade actual que, agás a cobiza humana ou por culpa da mesma, poderían ser satisfeitas con fontes máis universais. A demanda do ouro está máis que satisfeita, pois debemos saber que a cuarta parte de todo o extraído ao longo da Historia atópase intacto nas caixas fortes da banca mundial colonialista, lonxe dos espoliados -non pobres- lugares de orixe. Só un 12% se utiliza en procesos industriais, o 88% restante queda a disposición da ostentación e outros valores artificiais que neste desgraciado momento que estamos a vivir acadan cotas supremas. Canto ouro hai en Corcoesto? Pois non se sabe, só hai constancia dun 22% do millón de onzas estimado pola empresa mineira, o resto é inferido. E canto ouro sería ese millón de onzas? 34 toneladas, volume que se non se afundise, podería ser carrexado nunha furgoneta para o Canadá.

Se as concesións mineiras de Corcoesto datan de principios de século XX (por tanto de cuestionable vixencia legal) a que vén este interese estratéxico urxente que deixa fronte a el á sociedade nunha situación de indefensión ameazando a nosa propia riqueza e saúde, polo tanto o noso futuro? Debe saber vostede que este proxecto “negóciase” como industrial estratéxico, non como proxecto mineiro, de maior complexidade para tal inmediatez de trámite. Para elo debe acollerse á nova Lei 13/2011 de 16 de decembro reguladora da política industrial, aparente “vía rápida”, pero chea de imperativos que tales proxectos deben cumprir. Cre vostede que esta mina suporá un "aumento" ou "consolidación" do tecido industrial galego e que a implantación territorial é estratéxica e coherente co medio nunha caduca existencia de 13 anos? Cre vostede que o emprego do cianuro é unha tecnoloxía innovadora? Debemos confiar nunha relación só numérica de

máis de 250 postos de traballo "ofertada" para a que non existe cualificación na nosa comarca? Pois estes son algúns requirimentos da devandita lei que deben ter resposta afirmativa. En Corcoesto sabemos que a resposta é "non" a todas estas preguntas. Igualmente pensamos que destruír unha superficie de 8 km cadrados dun total de 14 non é en virtude da nosa prosperidade.

Voaduras a razón de 5 por semana durante 10 anos, po, camións de grande tonelaxe abastecendo tres grandes muíños próximos aos lugares habitados… Non quero facerlle moito ruído cos datos, señor.

Despois disto, un legado que hipotecará as nosas xeracións futuras, cambiando a riqueza dos nosos montes que albergan as augas que nos dan a vida, por millóns de metros cúbicos de escombreiras, entulleiras, lagoas contaminadas... de centos de metros de profundidade, por non falar dun muro armado de máis dun quilómetro de longo e 60 m de altura no seo dun río que se desviará para logo bordear esa balsa de residuos cianurados enriba dunha falla sísmica. Aínda que se cubran cun disimulado velo herbáceo, coincidiremos en que no que nos queda de vida non nos acubillará unha tamén pretendida fraga sobre ese novo leito. Xa temos arsénico dabondo no Anllóns e no seu fermoso estuario, como ben avalan os estudos do CSIC - recoñecida autoridade mundial en rigor científico- para desexar agora verquidos superiores aos legalmente permitidos de metais pesados, aínda que parece que a DIA da Xunta de Galicia permite estas e moitas máis "licencias" deixadas á boa fe da Sociedade Limitada Mineira de Corcoesto, filial da empresa canadense que carece de seguro de Responsabilidade Civil para acometer o seu fin. Ou o noso… fin.

Quixera saber, si. En Corcoesto tamén quixéramos saber como vai afectar este proxecto á nosa realidade socioeconómica en perfecto equilibro co medio dende tempos remotos. Quen avalía os postos de traballo que se perden e os pasivos ambientais? Tamén quixéramos saber do noso patrimonio arqueolóxico, por se resulta escasa a riqueza paisaxística, en biodiversidade de flora e fauna, económica e vital que gardan os nosos montes. Cultura Castrexa, monumentos funerarios e megalitismo soterrados, vestixios das formas de vida Prehistórica e do culto ás augas e a fertilidade, etc. Sen embargo este proxecto non dá resposta a iso, así que non lle podo contestar, quizais dentro de 13 anos…

Corcoesto leva gravado na súa toponimia a súas orixes auríferas: o mesmo nome corco (pedra) esto(auga) ata semella un fatídico reclamo para os romanos que viñeron extraer o ouro que aquí relucía fai máis de dous milenios. A Canle segue sendo o lugar forxado polo "ruina montium", actuando a profundidades de 10-20m. Fonterremula, lugar que nos fala das fontes onde se embalsaba a auga que movendo aqueles amoreamentos de pedra -ou Picotos, lugar tamén de Corcoesto- coa súa forza arrasaban o noso monte ao seu paso. Hoxe en día, eses cantos rodados forman os valados que delimitan as nosas pequenas propiedades. Tamén temos un lugar Montefurado, polo momento.

O coñecemento desta realidade na recente visita que agradecemos ao seu amigo X. M. Beiras foi para min un brinde á racionalidade manifesta na súa oposición a este proxecto, en apoio á nosa loita da que forma dende hai tempo parte. Xa quixéramos que nos visitaran os responsables políticos que coa súa firma participarán da posta en marcha deste “plan de prosperidade” que nós non queremos. Cando os visitamos no Parlamento de todos, descoñecían tanto a nosa realidade como o seu proxecto estratéxico -que nós lles transmitimos-. E se é que non as teñen, poderían vir a tamén a escoitar as nosas alternativas sustentables que coa axuda do seu traballo proxectaríamos para o noso futuro.

Por suposto quixera brindarlle tamén a vostede a oportunidade de que veña coñecer de primeira man a nosa realidade e as pretensións deste proxecto culpable tamén deste ousado contacto pola miña parte, sen máis urxencia que a imposta polo carácter “estratéxico” do mesmo, para que poida responder ás cuestións que observei propoñía na súa carta ao amigo señor Beiras, e aquí lle transcribo:

“Paréceme dunha lixeireza sorprendente a oposición, sen apoio en ningunha fundamentación seria -como esixe a gravidade do asunto-, á explotación mineira de Corcoesto. ¿É malo que teñamos explotacións de minas de ouro? ¿Ou que aparecese petróleo? Eu non o sei. Pero, como moitos, quixera sabelo; isto é, por que si ou por que non. Pois non vexo unha mínima racionalidade construtiva na vosa oposición á brava.”

Como despedida, permítame unha última reflexión, sobre aquelo de que a miúdo se confunden valor e prezo. A falta dun valor intrínseco real, o ouro sempre terá un prezo determinado polos mercados. Eses mercados que queren gobernar as nosas vidas, determinan que a casa dunha familia de Corcoesto herdada dun pai, dun avó, xeración tras xeración, de incalculable valor, neste momento ten un prezo… nulo.

Sen outro particular, espero acolla ben estas miñas palabras dende o máis profundo do corazón.

Atentamente,
Fernando Marcelino Souto Verdes. Corcoesto. Cabana de Bergantiños